Dòng sông Mekong hùng vĩ bắt nguồn từ núi cao Tây Tạng, mang theo những tinh túy đất trời để nuôi sống hàng triệu người dân trên sáu quốc gia. Sản vật từ sông Mekong nhiều vô kể, hạ lưu sông được xem là một trong những vựa cá nước ngọt lớn nhất Thế giới. Trong đó cá tra tuy sống trải dọc từ thượng nguồn đến hạ nguồn Mekong nhưng khi về đến Việt Nam lại đạt chất lượng cao nhất.
Nguồn lợi của sông Mê Kông vô cùng phong phú. Dòng sông cung cấp nguồn nước vô tận tưới mát cho những cánh đồng, là nguồn phù sa bồi đắp từ năm này sang năm khác cũng như mang lại tiềm năng thủy điện to lớn cho các nước có dòng sông chảy qua. Bên cạnh đó, dòng sông còn đặc biệt giàu có bởi số lượng lớn các loài cá đa dạng về mặt chủng loài, trong đó có những loài cá khổng lồ, quý hiếm, có thể kể đến cá tra.
Cá tra là cá da trơn, thuộc họ Pangasiidae, chuyên sống trong các vùng nước ngọt và vẫn có thể sống được ở môi trường nước lợ. Thân hình của cá rất dày, phần đầu nhỏ hơn nhiều so với tỷ lệ, giống cá này có 2 cặp râu khá dài, một cặp râu ở hàm trên và một cặp râu ở phần cằm. Đây là loài cá khá dễ tính, phù hợp với mọi hình thức từ nuôi ao, bè hay nuôi đăng quầng.
Cá tra đã được nông dân Đồng bằng sông Cửu Long nuôi từ khá lâu, nhưng suốt thời gian dài, nó chỉ là một loại thực phẩm bán tại các chợ quê. Cuối năm 1980, cá tra được một thương nhân chú ý và giới thiệu với đối tác nước ngoài, từ đó cá tra đã từ ao làng vươn ra thị trường thế giới. Nhờ sống tốt với mật độ nuôi cao nên những năm 90, cá tra được người dân nuôi nhiều, mang lại kế sinh nhai cho biết bao con người miền Tây. Sau đó, nhờ sinh sản nhân tạo thành công, cá tra bùng nổ thành một ngành công nghiệp và được phát triển cho tới ngày nay.
(86).jpg)
Nhắc đến cá tra, không thể nào không nhắc đến Hồng Ngự, nơi được mệnh danh là “thủ phủ cá tra” của Đồng bằng sông Cửu Long. Con cá tra có mặt trong tự thiên nhiên bao đời nay đã gắn bó với người Đồng Tháp người dân sống cặp theo sông Tiền, sông Hậu. Từ đó con cá tra trở thành món ăn tự nhiên, khai thác tự nhiên ở trong những bữa ăn của người nghèo của những gia đình bình dân. Ngay từ những năm 1960, người dân vùng biên Hồng Ngự đã biết đến cá tra và bắt đầu làm giàu bằng giống cá này. Đồng Tháp là tỉnh sản xuất cá tra lớn nhất ĐBSCL, chiếm trên 33% diện tích và 34,8% sản lượng cá tra toàn vùng với tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu thủy sản (cá tra) của Đồng Tháp so với cả nước chiếm khoảng gần 40%; cung cấp hàng năm khoảng 60% sản lượng cá giống cho vùng ĐBSCL. Hiện nay, Đồng Tháp có 28 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến thủy sản (chủ yếu là chế biến cá tra fillet đông lạnh xuất khẩu), với tổng công suất thiết kế trên 500.000 tấn/năm, thu hút hơn 25.000 lao động.
Tượng đài cá tra tại "thủ phủ" Hồng Ngự
Bên cạnh đó, An Giang cũng là tỉnh sản xuất cá tra lớn của Đồng bằng sông Cửu Long. Một trong những lợi thế của ngành cá tra An Giang đó chính là thành công với Đề án “Liên kết sản xuất giống cá tra 3 cấp chất lượng cao cho vùng ĐBSCL”, được Bộ NN&PTNT đánh giá rất cao. Với đề án này, tỉnh đã thực hiện định hướng cung cấp con giống chất lượng cao theo hướng liên kết sản xuất giống cá tra 3 cấp, từng bước đáp ứng đủ về nhu cầu con giống cá tra chất lượng tốt cho vùng ĐBSCL, góp phần tái tạo ngành hàng cá tra theo hướng bền vững và chuỗi ngành hàng cá tra Việt Nam sẽ được kiểm soát chặt chẽ mọi khâu trong chuỗi sản xuất. Đến đầu năm 2023, toàn tỉnh có 9 cơ sở sản xuất giống cá tra, trên 41.220 con cá bố mẹ, trong đó có 12.320 con cá tra bố mẹ hậu bị và sinh sản có chất lượng tốt từ Viện Nghiên cứu nuôi trồng Thủy sản II (Viện II) để bổ sung, thay thế cho đàn cá tra bố mẹ của các cơ sở sản xuất giống.
Mô hình nuôi cá tra thương phẩm ở cồn Vĩnh Hoà.
Thời quan qua, bằng sự sáng tạo, tâm huyết của những nông dân và doanh nghiệp, con cá tra từ là một loài cá tự nhiên, giờ đã được đưa trở thành đặc sản và hơn thế nữa là sản phẩm có thể nuôi quy mô lớn, trở thành một sản phẩm quốc gia mà khó nước nào có được. Từ loài cá da trơn trên mâm cơm hàng ngày của người dân nông thôn miền Tây, bây giờ sản phẩm cá tra đem theo hình ảnh của những nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long để cho cả thế giới biết đến.
Trải qua một hành trình kỳ diệu để được thị trường thế giới chấp nhận, con cá tra đã đi qua biết bao nhiêu quốc gia, vào căn bếp của mọi nhà, thỏa mãn vị giác của mọi thực khách. Thịt cá tra fillet có màu trắng tự nhiên, mềm và vị trung tính nên dễ phối hợp với mọi công thức nấu ăn, mọi nền ẩm thực khác nhau. Không giống như cá biển có mùi khá mạnh, cá tra rất nhẹ mùi và dễ dàng khử mùi với rượu hoặc các gia vị khác.
.jpg)
Năm 2022, cuốn sách "Quà tặng từ dòng Mekong – Khám phá 222 món ngon từ cá Tra" của 'nữ hoàng cá tra' Trương Thị Lệ Khanh vinh dự xác lập Kỷ lục Việt Nam. Cuốn sách thể hiện sự biến tấu đa dạng của con cá Tra trong ẩm thực, hoàn toàn có thể đáp ứng xu thế thực phẩm tiện dụng cho cuộc sống hàng ngày, mang đến nhiều lựa chọn cho người tiêu dùng và cơ hội lớn cho ngành cá Tra Việt Nam.
Ngày nay, cá tra càng ngày càng được nâng cao giá trị vì không chỉ dồi dào dinh dưỡng, linh hoạt trong chế biến mà còn được nuôi trồng bền vững, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe như ASC, BAP. Công nghệ nuôi cá tra cho sản lượng lớn nhưng vẫn đảm bảo tính an toàn tuyệt đối, có lợi cho sức khỏe mọi người và thân thiện với môi trường sinh thái. Tới năm 2022, cá tra Việt Nam đã chinh phục hơn 140 thị trường trên thế giới, trong đó có các thị trường truyền thống và khắt khe về an toàn thực phẩm và các quy định kỹ thuật như Mỹ, EU và cả những thị trường vốn không ưa chuộng cá nuôi như Nhật Bản.
Cá tra có quyền được tự hào là đặc sản quý giá của Việt Nam và ngay tại chính quê hương, cá tra đã được chế biến thành những món ngon, dân dã nhưng lại có sức hút bất ngờ. Hệ thống các món ăn từ cá Tra có thể kể đến
Các món kho, khìa gồm có: cá Tra kho tộ, cá Tra kho nước dừa, cá Tra kho bứa, cá Tra kho dứa, cá Tra kho cà chua, bao tử cá Tra phá lấu,...
Các món chiên, áp chảo có thể kể đến cá Tra tẩm bột cắt hoa trứng muối, cá Tra chiên ăn kèm sốt mắm còng lột Gò Công, bao tử cá Tra chiên giòn, chả giò cá Tra, tàu hủ cá Tra phô mai, chả cá Lã Vọng, bánh cá Tra khoai tây cuốn mỡ chài, cá Tra fillet sốt quýt hồng Lai Vung…
(27).jpg)
Các món canh như canh cá Tra nấu cải bẹ xanh, canh cá Tra nấu thì là, canh cá Tra dưa chua, canh chua cá Tra,...
Các món hấp, chưng có thể kể đến như cá Tra hấp tương, cá Tra cuộn tôm hấp xì dầu, cá Tra hấp trà sốt tương đậu ăn kèm với cơm cháy cạnh và đọt su su xào, cá Tra hấp lá tầm ron, cá Tra hấp lá xanh sốt mắm tôm chà Gò Công,..
(28).jpg)
Các món nướng như chạo cá Tra bọc sả, cá Tra nướng mỡ hành, cá Tra tẩm gia vị xiên que nướng, bánh tráng nướng uyên ương,...
(30).jpg)
Các món gỏi như gỏi hương sen cá Tra, cá Tra bách hoa và gỏi ngó sen, gỏi mận An Hòa và khô cá Tra một nắng, gỏi táo và cá Tra áp chảo sốt mơ, gỏi cá Tra khô một nắng và lá sầu đâu,...
(124).jpg)
Các món cá Tra kết hợp với gạo hoặc sản phẩm từ bột gạo như pizza phở cá Tra, bánh canh ngũ sắc, hủ tíu cá Tra, bún cá Châu Đốc, xôi chà bông cá Tra, cơm chiên lá sen, bánh đa cá Tra,...
Các món cháo, súp như cháo cá Tra, súp cá Tra tần trái bí, cháo trắng khô cá Tra, cháo trắng chà bông cá Tra,...
(87).jpg)
Các món salad như cá Tra áp chảo và salad dầu giấm, salad cá mặn,...
Các món từ khô cá Tra như bánh tráng trộn khô cá Tra, khô cá Tra phồng chưng gừng, khô cá Tra chiên mắm chua cay, cá Tra một nắng sốt rau thơm…
(46).jpg)
Các món tiềm, hầm và lẩu như lẩu cá Tra trái quách, cù lao cá Tra Mekong, lẩu mắm hoa đồng nội, cá Tra nấu riêu, cá Tra fillet tiềm hạt sen, cá Tra nấu mẻ, cá Tra nấu tiêu xanh, cá Tra hầm nước cốt dừa trái bí, cá Tra hầm sung tươi…
(52).jpg)
Gelatin từ cá Tra còn có thể làm một số món tráng miệng như kẹo dẻo, bánh pudding, rau câu dẻo, kem,...
Khi xắn miếng thịt trắng, dai đượm vị, thực khách như hình dung ra cả một vùng sông nước trù phú. Dòng Cửu Long mát rượi, nơi những bè cá bập bềnh trên sông, như được đặc tả chi tiết trong từng thớ thịt cá. Đặc biệt, những món ăn Việt Nam từ con cá tra như tô canh chua nghi ngút khói, nồi cá kho tộ đậm đà hay miếng cá chiên nước mắm xoài băm đều là những kỷ niệm không thể nào quên được với bất cứ ai. Hơn cả một hương vị, cá tra còn là quê hương, là tình yêu và khát vọng vươn ra thế giới.
.jpg)
Với những giá trị tuyệt vời của cá Tra Việt Nam, năm 2023, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) và Tổ chức Kỷ luc Người Việt Toàn cầu (VietWorld) đã hoàn thiện hồ sơ đề cử Kỷ lục Thế giới gửi đến Liên minh Kỷ lục Thế giới (WorldKings) và chính thức công nhận Việt Nam là Đất nước có hệ thống món ăn độc đáo được chế biến từ cá Tra nhiều nhất Thế giới.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)